Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Zakopanem

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 8 stycznia 2024 r.

Sąd Rejonowy w Zakopanem I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodniczący: Sędzia Kamila Waśko-Greczek

Protokolant: Urszula Gniadek

po rozpoznaniu w dniu 8 grudnia 2023 r. w Zakopanem na rozprawie

sprawy z powództwa (...) z siedzibą w Z.

przeciwko J. B.

o ochronę posiadania

I.  zakazuje pozwanej J. B. wykonywania na położonych w Z., obręb (...), działkach ewidencyjnych nr (...), dla których Sąd Rejonowy w Zakopanem prowadzi księgę wieczystą numer (...), jakichkolwiek aktów posiadania mających na celu zawężenie lub blokowanie bądź ograniczenie dostępności szlaku turystycznego prowadzącego od dolnej do górnej stacji kolei linowo-terenowej po zboczu G., w szczególności budowy schodów terenowych, ogrodzenia, bram i innych budowli;

II.  umarza postępowanie w pozostałym zakresie;

III.  zasądza od pozwanej na rzecz strony powodowej 537,00 złotych (pięćset trzydzieści siedem, 0/100) tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sędzia Kamila Waśko-Greczek

Sygn. akt I C 268/23 upr.

UZASADNIENIE

wyroku Sądu Rejonowego w Zakopanem z 8 stycznia 2024 roku

(...) z siedzibą w Z. reprezentowane przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie r.pr. M. P. wniosły o:



zakazanie J. B. wykonywania na położonych Z.
dz. ewid. nr (...) obr. (...) – jakichkolwiek aktów posiadania mających na celu zawężenie lub blokowanie lub ograniczenie dostępności szlaku turystycznego prowadzącego od dolnej do górnej stacji kolei linowo – terenowej po zboczu G., w szczególności budowy schodów terenowych ogrodzenia, bram
i innych tego typu budowli;



nakazanie J. B. przywrócenie stanu poprzedniego na położonych w Z. dz. ewid. nr (...) obr. (...) – poprzez usunięcie umieszczonych przez nią od czerwca bieżącego roku wszelkich budowli, urządzeń i osób mających na celu zawężenie lub blokowanie lub ograniczenie dostępności szlaku turystycznego prowadzącego od dolnej do górnej stacji kolei linowo – terenowej po zboczu G., w tym położonych w Z.
dz. ewid. nr (...) obr.(...)– w szczególności budowy schodów terenowych ogrodzenia, bram i innych tego typu budowli, oraz usunięcia już powstałych elementów budów, osób reprezentujących prawa pozwanej – w terminie 7 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia z tym, że w przypadku niewypełnienia przez pozwaną w/w obowiązku we wskazanym terminie Sąd upoważni powoda do wykonania zastępczego opisanych czynności na koszt i ryzyko pozwanej;



zasądzenie od pozwanej na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych, w tym kosztów zastępstwa procesowego.

W uzasadnieniu wskazano, że (...). w porozumieniu z Miastem Z. oraz (...), od 2021 r. zapewnia wszystkim osobom możliwość odwiedzenia jednej
z największych atrakcji miasta, jaką jest G., po własnych działkach, między innymi po dz. ewid. nr (...) obr.(...) będących własnością Skarbu Państwa
w użytkowaniu wieczystym (...). zgodnie z treścią księgi wieczystej (...). Turyści mają możliwość spaceru bezpłatnym szlakiem oznakowanym przez (...). W dniach 28 czerwca 2023 r., 1 i 2 lipca 2023 r. na położonych w Z. (stok G.) działkach ewid. nr (...) obr. (...) –J. B. za pomocą osób trzecich, którymi się posłużyła, usiłowała samowolnie zmienić stan posiadania poprzez budowę schodów terenowych, które miały prowadzić do znajdującej się na terenie jej działki nr (...) obr. (...)obj.
KW nr (...) budki z napisem (...), stawiając płotki, bramki i fizycznie ograniczając dostępność szlaku lub nawet powodując jego zablokowanie
i przekierowanie ruchu osób przemieszczających się po przedmiotowym szklaku na jej działkę, co spowodowało zawężenie, częściowe zablokowanie szlaku, ograniczenie jego dostępności, naruszyło zasady bezpieczeństwa dla osób użytkujących ten szlak, oraz bezpieczeństwo użytkowania samej kolejki na G.. Wskazano dalej, że J. B. zamierza, pomimo interwencji i pouczeń Policji, kontynuować budowę budowli w celu ograniczenia dostępności przedmiotowej trasy.

W odpowiedzi na pozew J. B. reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika w osobie adw. L. Z. wniosła o oddalenie powództwa w całości i zasądzenie na swoją rzecz zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

Jak wskazano w uzasadnieniu, nieruchomości należące do J. G. noszącego przydomek J. zostały oddane do wywłaszczenia pod budowę kolei górskiej linowo-terenowej Z.-G.. W chwili sporządzania Protokołu Zdawczo-odbiorczego z 22 sierpnia 1948 roku, proces wywłaszczenia nie został ukończony decyzją o uwłaszczeniu. Działki należące do J. G. stanowią obecnie części nieruchomości uregulowanych w prowadzonych przez Sąd Rejonowy w Zakopanem księgach wieczystych o nr (...), stanowiących własność Skarbu Państwa, a oddanych w użytkowanie wieczyste
(...) S.A. oraz(...) J. G. oraz jego następcy prawni, w tym pozwana, korzystali z tych części nieruchomości i uważali siebie za właścicieli. Celem uregulowania stanu prawnego, w dniu 16 maja 2023 r., J. B. wniosła do Sądu Rejonowego w Zakopanem wniosek
o stwierdzenie zasiedzenia własności m.in. działki ew. nr (...) z obrębu (...). Po tym jak tutejszy Sąd wysłał w sprawie I Ns 276/23 do (...) odpis wniosku
J. B. o zasiedzenie zobowiązując do złożenia odpowiedzi na niego w terminie 21 dni, to pracownicy (...) działając w jej imieniu i na jej polecenie, dokonali naruszenia prawa własności przysługującego
J. B. do części działki(...) z obrębu (...) niszcząc przy użyciu m.in. pił mechanicznych wzniesioną przez J. B. budkę na w/w nieruchomości. Wskazano też, że do kolejnego naruszenia własności
J. B. doszło w dniu 04.07.2023 kiedy to pracownicy (...). zniszczyli ustawiony płotek. Do naruszeń dochodzi również nieustannie przez przekraczanie granicy nieruchomości.

Podczas rozprawy (k. 135) (...) cofnęła pozew w zakresie żądania przywrócenia stanu poprzedniego opisanego w punkcie II pozwu. Natomiast po zakończeniu postępowania dowodowego (k. 170) strony podtrzymały swoje stanowiska.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny.

(...) z siedzibą w Z. jest użytkownikiem wieczystym działek ewidencyjnych (...) oraz (...) obr. (...) położonych w Z. objętych księgą wieczystą (...). Co do części tych działek aktualnie przed Sądem Rejonowym w Zakopanem toczy się postępowanie o stwierdzenie ich nabycia przez J. B. w drodze zasiedzenia. Działki te sąsiadują z działką ewidencyjną nr (...)obr.(...) obj. objętą księgą wieczystą (...), która to nieruchomość należy do J. B..

Dowód: okoliczności bezsporne, informacja z Rejestru Przedsiębiorców
KRS (...) (k. 9-13), treść księgi wieczystej (...) (k.14-22), wypisy z rejestru gruntów z wyrysem mapy ewidencyjnej (k. 23-24), zeznania świadka T. P. (k. 137).

(...) w porozumieniu z Miastem Z. oraz (...) w 2021 r. urządziły pieszy szlak na G., który biegnie wzdłuż torowiska kolejki linowo-terenowej (po lewej jego stronie) między innymi po działkach ewidencyjnych nr (...) obr. (...).

Dowody: okoliczności powszechnie znane, wypisy z rejestru gruntów z wyrysem mapy ewidencyjnej (k. 23-24), informacja o S. na G. (k. 31), instrukcja ewakuacji kolei linowej (k. 32-35), dokumentacja fotograficzna
(k. 26-27, 151-154, 158-159), zeznania świadka P. M. (k. 135), zeznania świadka G. A. (k. 135-136), zeznania świadka D. G. (k. 136-137).

Zarówno w 2022 r. jak i w 2023 r. szlak oraz kolejka na G. były utrzymywane przez (...) Jej pracownicy sprzątali i naprawiali ten szlak, ustawiali słupki ze sznurkiem wzdłuż jej biegu, a także oznakowali znakami informacyjnymi. Do 28 czerwca 2023 r. nikt nie zabraniał wejścia na szlak, przejścia nim i nie pobierał opłat.

Dowody: zeznania świadka G. A. (k. 136), zeznania świadka D. G. (k. 136), zeznania świadka T. P. (k. 137).

Dnia 28 czerwca 2023 roku na działce ewidencyjnej
(...) obr.(...) na zlecenie J. B. rozpoczęto budowę budki z napisem (...) oraz prowadzących do niej schodów i podestu. Tego dnia na miejscu pojawili się pracownicy (...): G. A., D. G., T. P. oraz pełnomocnik Skarbu Państwa - J. M. w związku z wizją przeprowadzaną na potrzeby postępowania w sprawie o zasiedzenie. Wtedy zauważyli dwie belki, na których rozpoczęto budowę schodów. Belki te były ustawione w poprzek szlaku na działce ewidencyjnej nr (...) dochodząc do działki (...)obie obr. (...) i utrudniały przejście. W związku z powyższym polecili pracownikom J. B., aby usunęli wskazane elementy z działki nr (...) i (...) czego jednak nie uczynili. Wobec powyższego wezwano Policję. Na miejscu pojawił się także syn
J. B.– K. B. (1), który oświadczył, że reprezentuje swoją matkę i zabronił pracownikom (...) przecięcia belek. Zanim policjanci przybyli na miejsce, D. G. wezwał pracownika, który przeciął wystające na działkę nr (...) belki piłą mechaniczną i przeniósł je na działkę J. B..

Dowody: dokumentacja fotograficzna (k. 25-27), zeznania świadka P. M. (k. 135), zeznania świadka G. A. (k. 136), zeznania świadka T. P. (k. 137), zeznania świadka J. M. (k. 137-138), częściowo zeznania K. B. (2) (k. 138), częściowo zeznania pozwanej J. B. (k. 169-170).

Trzy dni później J. B. ukończyła budowę budki
z napisem (...) oraz prowadzących do niej schodów i podestu. Ponadto postawiła na szlaku bramkę z informacją o zakazie przejścia. W ten sposób spowodowała jego zablokowanie i przekierowanie idących na G. turystów na jej budkę, gdzie pobierała opłaty za wejście na szlak. Wobec powyższego
D. G. próbował usunąć płot z działki ewidencyjnej nr (...) obr.(...) ale J. B. uniemożliwiała to zasłaniając go swoim ciałem i trzymając obiema rękami. W późniejszym czasie, gdy świadek widział, że kobiety nie ma na miejscu, usuwał płot. Jednak za każdym razem płot powracał. W końcu
D. G. przeciął płot.

Dowody: dokumentacja fotograficzna (k. 28-30), zeznania świadka
D. G. (k. 137), zeznania świadka T. P. (k. 137).

Częściowo jako podstawę ustaleń faktycznych Sąd uczynił dowody
z dokumentów wymienionych powyżej. Ich wiarygodność nie była podważana w toku postępowania. Podobnie należy się odnieść do fotografii przedłożonych do akt sprawy. Rzeczone zdjęcia są wiarygodne, nie zdradzają oznak retuszu, a ich autentyczność nie była podważana.

Jako wiarygodne Sąd uznał zeznania byłego dyrektora do spraw technicznych (...) P. M. (k. 135). Świadek zeznawał w sposób rzeczowy
i przekonujący. Pomimo że jego zeznania nie wniosły wielu istotnych informacji do sprawy, to jednak pozwoliły potwierdzić, jaki był przebieg szlaku na G. oraz że J. B. wybudowała budkę i zagrodziła do niego dostęp.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania G. A. (k. 135-136). Świadek opisał zdarzenia w sposób wierny i realistyczny. Jego zeznania były przydatne dla ustalenia, kto był ostatnim posiadaczem nieruchomości w chwili zdarzenia z przełomu czerwca i lipca 2023 roku, w jaki sposób (...) zajmowała się tym terenem oraz jak zachowywała się J. B., jej syn oraz pracownicy. Z kolei Sąd nie dał wiary świadkowi co do położenia belek także na działce (...) obr. (...). Z zeznań D. G. (k. 136) i J. B. (k. 169) w powiązaniu z załączonymi zdjęciami (k. 26-27) i wyrysem z mapy ewidencyjnej (k. 24) jasno wynika, że belki znajdowały się tylko na działce
nr (...) obr.(...).

Z podobnych względów Sąd uznał za wiarygodne zeznania
D. G. (k. 136-137). Świadek ten precyzyjnie wskazał, kto wytyczył
i utrzymywał szlak. Podobnie jak G. A. wiernie i realistycznie opisał przebieg zdarzeń z 28 czerwca i 1 lipca 2023 roku. Jego zeznania a zwłaszcza okoliczność, że już wcześniej J. B. pobierała opłaty za wstęp na szlak, pozwoliły także zweryfikować zasadność roszczenia o zakazanie przyszłych naruszeń ze strony J. B..

Sąd dał również wiarę zeznaniom T. P. (k. 137). Znajdują one bowiem potwierdzenie w zeznaniach G. A. i D. G.. Świadek realistycznie opisał, jakie prace wykonywali pracownicy (...)na szlaku na G., co się działo 28 czerwca 2023 roku i później oraz jak się zachowywała J. B. w czasie opisywanych zdarzeń.

Sąd uznał zeznania świadka J. M. (k. 137-138) za wiarygodne. Wbrew twierdzeniom pełnomocnika pozwanej, jego przesłuchanie było dopuszczalne. J. M. zeznawał na okoliczność zdarzenia
z 28 czerwca 2023 roku, którego był naocznym świadkiem, natomiast nie był przesłuchiwany na okoliczności, co do których dowiedział się w związku
z udzielaniem pomocy prawnej. Ponadto należy przypomnieć, że
w art. 261 § 2 Ustawy z 17 listopada 1964 r. kodeks postępowania cywilnego (Dz.U.2023.1550), dalej k.p.c., zastrzeżono świadkowi jedynie możliwość uchylenia się od odpowiedzi na pytanie, jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. Dotyczy to również tajemnicy adwokackiej określonej w art. 6 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1184 z późn. zm.). Z powołanych przepisów nie wynika natomiast, aby przesłuchanie adwokata było niedopuszczalne w ogóle. Odnośnie do treści złożonych przez niego zeznań, to należy uznać, że mają one odzwierciedlenie w zeznaniach G. A., D. G.
i T. P.. Świadek w sposób przekonujący odtworzył przebieg zdarzenia z 28 czerwca 2023 roku.

Jako częściowo wiarygodne Sąd uznał zeznania K. B. (1) (k. 138). Okoliczności dotyczące zdarzenia z 28 czerwca 2023 roku mają potwierdzenie w zgromadzonym materiale dowodowym, a zwłaszcza w dołączonych do sprawy fotografiach i zeznaniach pozostałych świadków. Natomiast Sąd nie dał mu wiary co do tego, że w czasie poprzedzającym zdarzenie on i jego matka sprzątali i utrzymywali szlak. Z zeznań pozostałych świadków (a zwłaszcza G. A., D. G. i T. P.) wynika, że to pracownicy (...). wykonywali tego typu czynności. Wskazane tu zeznania w zakresie, w jakim dotyczyły utrzymywania przez osoby prywatne ogólnodostępnego szlaku, są niezgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Wskazuje Sąd, że rzeczona trasa na G. jest jedną z najczęściej uczęszczanych przez turystów. Powyższe przekłada się na fakt, że jej utrzymanie polega na częstych czynnościach sprzątania i doglądania. Nie sposób uznać, że J. B., nieodpłatnie, bez jakikolwiek korzyści i jedynie ze względu na dobro turystów, miałaby wykonywać tego typu czynności. Uwaga ta jest tym bardziej zasadna jeżeli zważyć, że świadek wskazał, iż w okresie letnim wywóz śmieci ze szlaku jest konieczny co drugi dzień. Oznacza to, że utrzymanie szlaku na G. to systematyczne i wymagające zaangażowania czynności i trudno uznać, że wykonywane są przed osoby prywatne pro bono. Nie uszło też uwadze Sądu, że K. B. (1) wskazał z jednej strony, że często bywa na nieruchomości swojej matki, a z drugiej że nigdy nie widział pracowników
(...) którzy wywoziliby stamtąd śmieci. Powyższe, zdaniem Sądu, świadczy
o tendencyjności świadka, który podjął próbę takiego przedstawienia faktów, jakie pozawalałoby na ustalenia faktycznie korzystne dla jego matki. Zastanowić się jedynie pozostaje, kto sprząta pozostałe odcinki szlaku i wywozi z nich śmieci, skoro nie wynika z materiału zaoferowanego przez J. B., aby czyniła to właśnie ona.

W części dotyczącej zdarzeń sprzed 2021 r. zeznania świadka zostały uznane za nieistotne. Powyższe wynika z konieczności badania jedynie ostatniego stanu posiadania, który stanowi przesłankę istotna w procesie o ochronę posesoryjną.

Sąd dopuścił w sprawie również dowód z przesłuchania stron, przy czym jego przeprowadzenie ograniczył do przesłuchania J. B. (k. 169). Jako niewiarygodne Sąd uznał jej zeznania co do utrzymywania przez nią spornej części szlaku- jego sprzątania w okresie poprzedzającym wzniesienie budki
i schodów. Z zeznań świadków (G. A., D. G.
i T. P.) wynika, że to pracownicy strony powodowej sprzątali
i utrzymywali ten szlak. Sąd uznał za nieistotne zeznania J. B. dotyczące zdarzeń mających miejsce przed powstaniem szlaku na G.,
a zwłaszcza wybudowania barierki w roku 2018 i sporządzonego co do niej oświadczenia (k. 162). Jakkolwiek nie budziły one wątpliwości co do ich wiarygodności, to jednak biorąc pod uwagę konieczność badania jedynie ostatniego stanu posiadania, nie miały dla rozstrzygnięcia sprawy istotnego znaczenia. Kwestie braku odszkodowania za wywłaszczone grunty i bezprawnego wpisu (...) do księgi wieczystej również nie miały znaczenia, ponieważ dotyczą one własności przedmiotu postępowania, która w sprawie o ochronę posiadania nie stanowi okoliczności prawnie doniosłej.

Jako nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd uznał dokumenty wskazane w punkcie 5 lit. a-j odpowiedzi na pozew (k. 51-97). Jakkolwiek nie budzą one wątpliwości co do ich wiarygodności, to okoliczności, na jakie zostały powołane, nie są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Fakty o niewydaniu decyzji o wywłaszczeniu poprzednika prawnego J. B. i możliwym nabyciu nieruchomości przez zasiedzenie nie mają żadnego znaczenia dla powstania roszczenia posesoryjnego. Prowadzenie postępowania dowodowego co do tych faktów stanowiłoby naruszenie art. 478 k.p.c., gdyż de facto zmierzałoby do ustalenia własności nieruchomości. Ten fakt może być ustalany jedynie w ramach innych postępowań. Z kolei fakt toczenia się przed Sądem Rejonowym w Zakopanem postępowania w przedmiocie zasiedzenia części działki ewidencyjnej
nr (...) obr. (...) był bezsporny i znany Sądowi z urzędu.

Jako nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy Sąd uznał również umowę dzierżawy zawartej pomiędzy (...)z siedzibą
w Z. a J. W. (k. 163-164). Okoliczności dotyczące nieobjęcia przedmiotem tej umowy działek, co których toczy się niniejsze postepowanie, nie ma znaczenia dla tej sprawy. Umowa dzierżawy została zawarta 23 kwietnia 2015 roku na okres od 1 maja 2015 roku do 31 października 2015 roku. Podobnie należy się odnieść do oświadczenia pozwanej (k. 162), gdyż jest datowane na 28 września 2019 roku. Biorąc pod uwagę, że w postepowaniu w sprawie
o ochronę naruszonego posiadania badany jest ostatni stan posiadania, a więc
z przełomu czerwca i lipca 2023 roku, fakty, na jakie te dowody zostały powołane, nie mają żadnego znaczenia.

W toku rozprawy (k. 170) Sąd pominął dowody z zeznań J. W., M. W., A. K., R. K.,
A. C., Z. Ł., E. B.,
S. B., W. W.,
S. W. i M. Ł.. Zgodnie z art. 235 ^{( 2 )}§ 1 pkt 2 k.p.c. sąd może w szczególności pominąć dowód mający wykazać fakt bezsporny, nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy lub udowodniony zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy. W ocenie Sądu dowody te zostały powołane na okoliczności nieistotne dla rozstrzygnięcia sprawy. Ustalenie faktów co do zajmowania się przez J. B. jak właściciel częścią działki ewidencyjnej
nr (...) obr. (...)w Z., a w konsekwencji nabycia części nieruchomości przez zasiedzenie, również zmierzałoby do ustalenia faktu własności nieruchomości. Jak już wyżej wskazano, te okoliczności nie mogą być badane przy rozpoznawaniu sprawy z powództwa o ochronę naruszonego posiadania. Nie można natomiast nie zwrócić uwagi na fakt, okoliczności, na jakie zostały zawnioskowane zaproponowane powyżej dowody dotyczą nie kwestii posiadania, ale przesłanek zasiedzenia nijak odnosząc się do ostatniego stanu posiadania i faktu jego naruszenia.

Sąd zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 344 Ustawy z 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz.U.2023.1610), dalej k.c., przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem. Roszczenie wygasa, jeżeli nie będzie dochodzone w ciągu roku od chwili naruszenia.

W świetle tego przepisu roszczenie posesoryjnie przysługuje osobie, która była ostatnim posiadaczem danej rzeczy. Może to być zarówno posiadacz samoistny, jak również posiadacz zależny (art. 336 k.c.). Jak wynika z art. 478 k.p.c.,
w sprawach o naruszenie posiadania sąd bada jedynie ostatni stan posiadania. To zaś oznacza, że wcześniejszy stan posiadania nie jest istotny dla zweryfikowania powstania roszczenia posesoryjnego. Z kolei legitymowanym biernie w sprawie o naruszenie posiadania jest zarówno ten, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak i ten, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło. Samowolne naruszenie polega na bezprawnym wkroczeniu w sferę władztwa faktycznego posiadacza. Kwalifikacja naruszenia jako samowolnego wymaga więc ustalenia, że osoba dokonująca naruszenia nie była do tego upoważniona, tzn. że było ono obiektywnie bezprawne, przy czym zła lub dobra wiara nie ma żadnego znaczenia. Naruszenie posiadania tylko wtedy nie będzie samowolne, gdy istnieje podstawa prawna usprawiedliwiająca wkroczenie w zakres cudzego posiadania. Podstawą taką może być wyraźny przepis prawa, orzeczenie sądowe, decyzja administracyjna, a także zgoda samego posiadacza (por. np. J. Gudowski, J. Rudnicka, G. Rudnicki, S. Rudnicki, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe, wyd. II, Warszawa 2016, art. 344, teza 3).

Ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że posiadaczem działek (...) obr. (...) była powodowa spółka (...). Na tych działkach odbywał się ruch turystyczny zgodnie z trasą szlaku na G.. Strona powodowa i (...) sprzątały i naprawiały ten szlak, ustawialły słupki ze sznurkiem wzdłuż jego biegu, a także oznakowały znakami informacyjnymi. Do
28 czerwca 2023 roku nikt nie zagradzał przejścia na szlak i nie pobierał opłat. To zaś oznacza, że w momencie zdarzeń z 28 czerwca i 1 lipca 2023 strona powodowa faktycznie władała tą nieruchomością jak właściciel, a zatem była posiadaczem samoistnym (art. 336 k.c.).

W świetle zgromadzonych dowodów nie ulega wątpliwości, że pozwana naruszyła posiadanie rzeczonej nieruchomości. Zagradzając szlak i stawiając budkę, w której pobierała opłaty za wejście, utrudniała ruch turystyczny doprowadzając niejako do jego przekierowania. Działanie pozwanej miało charakter samowolny, gdyż działała w sposób bezprawny w granicach działki, do czego nie miała jakiejkolwiek podstawy prawnej. Pozwana czyniła to w pełni świadomie. Nawet gdy pracownicy strony powodowej w ramach dozwolonej samopomocy (art. 343 k.c.) obcięli belki i odłożyli je na działkę pozwanej, ta nadal blokowała szlak własnym ciałem oraz stawiając płot. Pozwana czyniła tak, pomimo że pracownicy strony powodowej i policjanci wzywali ją i jej pracowników do zaprzestania naruszeń posiadania. O bezprawności jej działań również świadczy fakt, że wyrokiem nakazowym tutejszego Sądu z 26 października 2023 roku sygn. akt II W 383/23
(k. 168) jej działanie zostało zakwalifikowane jako wykroczenie z art. 143 § 1 k.w. Ponadto jak wynika z zawiadomienia Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z 22 listopada 2023 roku (k. 166), pozwana nie miała pozwolenia na budowę tego obiektu budowlanego. Swoje działania uzasadniała tym, że przysługuje jej własność części działek, które miała nabyć w drodze zasiedzenia.

Zdaniem Sądu sposób postępowania pozwanej, jaki miał miejsce na przełomie czerwca i lipca 2023 roku uzasadnia orzeczenie zakazu dalszych naruszeń posiadania. Poza tym z zeznań świadków wynika, że pozwana już wcześniej dopuszczała się takich działań, w tym pobierała opłaty za możliwość przejścia szlakiem na G.. Sąd zwraca również uwagę na postawę pozwanej, która konsekwentnie rości sobie prawo do spornego terenu wyraźnie wskazując, że skoro ma nieruchomość w centrum Z., to dlaczego nie mogłaby na tym zarobić. Nie można również zapominać, że takie zachowania mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa turystów i innych osób korzystających ze szlaku zwłaszcza, że szlak biegnie przez teren górski.

W tym miejscu Sąd wskazuje, że strony były zgodne co do numerów działek, na których doszło do ingerencji ze strony pozwanej.

Jak już zasygnalizowano, roszczenie posesoryjne nie przysługuje, jeżeli w obrocie prawnym istnieje prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego, w którym stwierdzono, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem. Powyższe nie uprawnia jednak Sądu by ustalać, kto jest właścicielem rzeczy, bowiem zasadność roszczenia posesoryjnego nie zależy od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym.

To ostatnie zastrzeżenie ma również przełożenie na zakres kognicji sądu. Zgodnie z art. 478 k.p.c. w sprawach o naruszenie posiadania sąd bada jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, nie rozpoznając samego prawa ani dobrej wiary pozwanego. Należy jednak zastrzec, że określony w tym przepisie zakres kognicji sądu nie jest wyczerpujący, ponieważ sąd musi zbadać, czy zachodzą wszystkie przesłanki roszczenia posesoryjnego określonego w art. 344 k.c. Z uwagi na szczególny charakter spraw o naruszenie posiadania, potrzebę zapewnienia szybkiego, choć tymczasowego rozstrzygnięcia sądu, w celu likwidacji samowoli do czasu, kiedy zainteresowani nie uregulują kwestii prawnych na drodze cywilnej bądź administracyjnej – w tym postępowaniu odrębnym – sąd nie może badać faktu własności rzeczy objętej niniejszej postępowaniem oraz dobrej wiary posiadacza rzeczy.

W ocenie Sądu nie zachodzi przesłanka negatywna roszczenia posesoryjnego. J. B. nie wskazała żadnego prawomocnego orzeczenia sądowego lub innego organu państwowego, na podstawie którego stan posiadania powstały na skutek jej działania byłby zgodny z prawem. W szczególności za takie orzeczenie nie można uznać postanowienia tutejszego Sądu
z 24 maja 2013 roku sygn. akt I Ns 26/13 (k. 88). W orzeczeniu wskazano jedynie, że J. B. jest następczynią prawną J. G.,
M. G. i S. W. w ramach dziedziczenia. Natomiast nie wynika z niego, że pozwana jest właścicielem nieruchomości będącej przedmiotem niniejszego postępowania. Mając z kolei na względzie wyżej powołane przepisy, Sąd nie badał kwestii ewentualnego nabycia nieruchomości przez zasiedzenie, a twierdzenia pozwanej w tym zakresie uznał za bezprzedmiotowe.

Odnośnie do rozstrzygnięcia z pkt II części dyspozytywnej wyroku, to stosownie do art. 355 k.p.c. sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, jeżeli powód cofnął ze skutkiem prawnym pozew. W myśl art. 203 § 1 k.p.c. pozew może być cofnięty bez zezwolenia pozwanego aż do rozpoczęcia rozprawy, a jeżeli
z cofnięciem połączone jest zrzeczenie się roszczenia - aż do wydania wyroku. Zgodnie zaś z dyspozycją art. 203 § 4 k.p.c. Sąd może uznać za niedopuszczalne cofnięcie pozwu, zrzeczenie się lub ograniczenie roszczenia tylko wtedy, gdy okoliczności sprawy wskazują, że wymienione czynności są sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierzają do obejścia prawa. Wobec tego, że strona powodowa cofnęła pozew ze zrzeczeniem się roszczenia co do roszczenia o przywrócenie stanu poprzedniego, a nie wystąpiła żadna z przesłanek wymienionych w art. 203 § 4 k.p.c., postępowanie w zakresie cofniętego żądania podlegało umorzeniu na podstawie art. 355 k.p.c.

O kosztach postępowania orzeczono stosownie do art. 98 § 1 i 3 k.p.c. Na orzeczoną kwotę złożyły się: opłata od pozwu w wysokości 200 złotych
(art. 27 pkt 7 u.k.s.c.), koszty zastępstwa procesowego w wysokości 320 złotych
(§ 5 pkt 4 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r.
w sprawie opłat za czynności adwokackie ( Dz.U.2023.1964) oraz opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17 złotych. W ocenie Sądu stronie powodowej należy się zwrot całości kosztów procesu. Należy także zauważyć, że cofnięcie pozwu
w zakresie punktu 2 pozwu wynikało z faktu, że umieszczone przez pozwaną na spornym gruncie budowle i urządzenia zostały usunięte w drodze wykonania zastępczego na podstawie postanowienia tutejszego Sądu z 11 lipca 2023 roku
o udzieleniu zabezpieczenia. W konsekwencji, w części dotyczącej roszczenia
o przywrócenie stanu poprzedniego, nie można było potraktować strony powodowej jako strony przegrywającej.

W toku postępowania w sprawie Sąd omyłkowo sporządził uzasadnienie do punktu II postanowienia z 25 września 2023 roku (k. 105), pomimo że na postanowienie o oddalenie wniosku o zawieszenie postępowania nie przysługuje zażalenie (art. 394 § 1 pkt 5 k.p.c.). Kwestia ta pozostaje jednak bez znaczenia dla merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy.

Sędzia Kamila Waśko-Greczek