Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Zakopanem

Sygn. akt I C 508/20

Uzasadnienie Wyroku Sądu Rejonowego w Zakopanem
z dnia 2 marca 2022 r.

Powódka M. K. (1) wniosła o nakazanie pozwanemu P. S. przywrócenia posiadania wszystkich pomieszczeń znajdujących się na parterze nieruchomości położonej w K. przy ul. (...), objętej KW nr (...) poprzez wydanie kluczy, umożliwienie wniesienie mebli i przedmiotów należących do powódki i udostepnienie do swobodnego korzystania oraz nakazanie powstrzymania się od naruszeń w przyszłości oraz zasądzenie kosztów postępowania w wysokości dwukrotnej stawki.

W uzasadnieniu pozwu powódka wskazała, że przysługuje jej dożywotnia służebność osobista mieszkania polegająca na prawie zamieszkania i korzystania z pomieszczeń w budynku położonym w K. przy ul. (...). Wskazała również, że do ww. pomieszczeń dostęp miała wyłącznie ona, ponieważ posiadała klucze umożliwiające jej dostanie się do wewnątrz. Natomiast pozwany samowolnie naruszył posiadanie powódki w ten sposób, że wywarzył drzwi, usunął okna i rozpoczął wynoszenie rzeczy należących do powódki z przedmiotowego budynku.

Pozwany P. S. w odpowiedzi na pozew wniósł o oddalenie powództwa w całości oraz obciążenie powódki kosztami postępowania.

W uzasadnieniu wskazał, że powódka nigdy nie mieszkała w spornym lokalu, nie korzystała z niego ani nie posiadała tam żadnych rzeczy. Podał również, że lokal ten zajmowany był wyłącznie przez S. B. ojca powódki, który zmarł w 2020 r. Po tym wydarzeniu pozwany wszedł do lokalu, aby posprzątać istniejący tam bałagan, zrobić remont, ponadto umieścił ofertę najmu przedmiotowego lokalu. Wobec tego służebność osobista powódki wygasła z mocy prawa na skutek jej niewykonywania przez powódkę.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny:

W dniu 29 grudnia 2006 r., R. M. i P. M. oraz M. K. (1), zawarli w formie aktu notarialnego Rep. A nr (...), umowę zniesienia współwłasności m.in. działki oznaczonej nr (...), położonej w K. ul. (...), objętej KW nr (...), zabudowanej budynkiem mieszkalnym. Zgodnie z § 8 ustanowiono służebność osobistą mieszkania polegającą na prawie zamieszkania i korzystania z pomieszczeń znajdujących się w przedmiotowym budynku bezpłatnie na rzecz powódki M. K. (1). Aktualnie właścicielem przedmiotowego budynku jest pozwany P. S..

Dowód:kserokopia księgi wieczystej nr (...) k. 7-10;

kserokopia umowy zniesienia współwłasności k. 11-13.

W budynku położonym przy ul. (...) w K., mieszkał S. B. ojciec powódki, który zmarł 6 marca 2020 r. Zajmował on lokal mieszkalny położony na parterze, składający się z pokoju od strony zachodniej, kuchni od strony wschodniej, przynależnej do tych pomieszczeń łazienki oraz korytarza prowadzącego do tych pomieszczeń.

Dowód:okoliczność bezsporna;

zeznania świadka M. B. k. 91v;

zeznania świadka A. B. k. 92;

zeznania świadka R. M. k. 92 v;

częściowo zeznania pozwanego k. 98;

zeznania powódki k. 97.

S. B. zamieszkiwał w przedmiotowym lokalu sam. Był osobą w pełni samodzielną aż do 2018 r., kiedy to złamał nogę w okolicy biodra i wtedy zaczął korzystać ze sporadycznej pomocy rodziny, między innymi powódki. Powódka zamieszkiwała w K. przy ul. (...). Od dnia w którym powódka zawiozła ojca do szpitala, w którym niedługo później zmarł, była w posiadaniu jedynego kompletu kluczy do przedmiotowego lokalu mieszkalnego.

Dowód:częściowo zeznania świadka M. B. k. 91v;

zeznania świadka A. B. k. 92;

zeznania R. M. k. 92 v;

zeznania powódki k. 97;

częściowo zeznania M. C. k. 93;

zeznania świadka M. K. (2) k. 94;

zeznania świadka P. S. k. 94.

W dniu 24 marca 2020 r., pozwany wyważył drzwi w przedmiotowym lokalu i wyjął okna z futryn, celem dostania się do środka pomieszczeń, które zajmował przed śmiercią S. B.. Następnie wystawił rzeczy znajdujące się w przedmiotowym lokalu, należące do powódki na zewnątrz budynku. Ponadto umieścił ofertę najmu niniejszego lokalu wraz ze zdjęciami na portalach społecznościowych, a w dniu 1 marca 2021 r., wynajął lokal O. N..

Dowód:kserokopie policyjnych notatników interwencyjnych k. 79-85;

kserokopia ogłoszenia k. 31, umowa najmu lokalu;

częściowo zeznania świadka M. S. k. 93v;

częściowo zeznania świadka K. S.;

zeznania powódki k. 97;

częściowo zeznania pozwanego k. 98.

Powyższy stan faktyczny ustalono na podstawie powołanych dowodów, zeznań stron postępowania i zgłoszonych świadków.

Sąd uznał za wiarygodne zeznania M. B. w zakresie w jakim wskazała, że S. B. mieszkał w lokalu znajdującym się w budynku mieszkalnym przy ul. (...) sam, natomiast gdy złamał nogę i jego stan zdrowia uległ pogorszeniu, korzystał z pomocy rodziny w tym powódki. W tej części zeznania świadka są logiczne i konsekwentne, a ponadto korespondują z materiałem dowodnym zgromadzonym w przedmiotowej sprawie. Za niewiarygodne Sąd uznał zeznania w części, w której wskazała, że S. B. zajmował cały budynek mieszkalny przy ul. (...) oraz, że klucze do przedmiotowego posiadali oprócz powódki jej brat oraz pozwany. W tej części zeznania nie znajdują potwierdzenia w pozostałym zgromadzonym w sprawi materiale dowodowym.

Za wiarygodne Sad uznał zeznania A. B. i R. M. w części w której wskazali, że pozwany wyważył drzwi w przedmiotowym lokalu i wyjął okna z futryn, celem dostania się do środka pomieszczeń, które zajmował przed śmiercią S. B.. Następnie wystawił rzeczy znajdujące się w przedmiotowym lokalu, należące do powódki na zewnątrz budynku oraz, że powódka opiekował się ojcem, gdy stan jego zdrowia uległ pogorszeniu, jednak nie zamieszkiwała w przedmiotowym lokalu. Zeznania te są logiczne i korespondują z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania M. C. w części w której wskazała, że S. B. zajmował lokal budynku mieszkalnym przy ul. (...). W tej części zeznania są spójne i logiczne oraz znajdują potwierdzenie w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Za niewiarygodne Sąd uznał zeznania w części w której wskazała, że powódka nie odwiedzała ojca i nie interesowała się jego losem. Zeznania te pozostają w sprzeczności z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania M. S. w części w której wskazał, że wraz z pozwanym opróżnili lokal, który zamieszkiwał S. B. ze znajdujących się w nim rzeczy. Zeznania te są spójne i zgodne z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie. Za niewiarygodną Sąd uznał tę część zeznań świadka w których wskazał, że pozwany posiadał klucze do przedmiotowego lokalu, ale mimo to musiał wywarzyć drzwi do lokalu. Gdyby pozwany posiadał klucze do lokalu nie było by konieczności wywarzania drzwi.

Za wiarygodne w całości Sąd uznał zeznania M. K. (2) w który wskazał, że S. B. zajmował lokal budynku mieszkalnym przy ul. (...) i mieszkał sam. Ponadto po tym jak złamał nogę w okolicy biodra i wtedy zaczął korzystać ze sporadycznej pomocy rodziny, między innymi powódki. Ponadto pozwany wszedł do przedmiotowego lokalu siłowo i wyniósł z niego rzeczy należące do powódki. Zeznania te są logiczne i konsekwentne oraz znajdują potwierdzenie w materialne dowodnym zgromadzonym w przedmiotowej sprawie.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania P. M.. Świadek wskazał, że S. B. zajmował lokal budynku mieszkalnym przy ul. (...) i mieszkał sam. Ponadto po tym jak złamał nogę w okolicy biodra i wtedy zaczął korzystać ze sporadycznej pomocy rodziny, między innymi powódki. Zeznania te są spójne i konsekwentne i korespondują z materiałem dowodnym zgromadzonym w sprawie.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania K. S. w części w której wskazała, że pozwany opróżnili lokal, który zamieszkiwał S. B. ze znajdujących się w nim rzeczy. Zeznania w tej części są logiczne i znajdują potwierdzenie w materiale dowodnym zgromadzonym w sprawie. Natomiast za niewiarygodne Sąd uznał zeznania w części w której wskazała, że powódka nie była w posiadaniu lokalu i nie miała tam żadnych rzeczy. Zeznania te nie są prawdziwe, chociażby z tego względu, że po śmierci S. B. własność jego rzeczy przeszła na spadkobierców.

Za wiarygodne choć niewiele wnoszące do sprawy Sad uznał zeznania świadka R. O.. Świadek przyznał, że S. B. zamieszkiwał w lokalu przy ul. (...). Jednak wskazał, że z uwagi na prace i dużą ilość obowiązków rzadko bywał w przedmiotowym budynku.

Za wiarygodne sąd uznał zeznania powódki w których wskazała, że opiekowała się ojcem, gdy ten podupadł na zdrowiu. Natomiast mieszkała w K. przy ul. (...). Ponadto od dnia śmieci ojca powódka była w posiadaniu jedynego kompletu kluczy do przedmiotowego lokalu mieszkalnego. Zeznania te są logiczne i korespondują z materiałem dowodowym zgromadzonym w sprawie.

Za wiarygodne Sąd zeznania pozwanego w części w której wskazał, że S. B. zamieszkiwał w lokalu przy ul. (...). Ponadto po jego śmierci zrobił w mieszkaniu remont i zmienił układ mieszkania, przyłączając do niego łazienkę. Zeznania w tej części są wiarygodne i znajdują potwierdzenie w materiale dowodowym zgromadzonym w sprawie. Natomiast za niewiarygodne Sąd uznał zeznania w części w której wskazał, że posiadał klucze do przedmiotowego lokalu, ale mimo to musiał wywarzyć drzwi do lokalu.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo okazało się w przeważającej części zasadne.

Zgodnie z art. 344 § 1 k.c. przeciwko temu, kto samowolnie naruszył posiadanie, jak również przeciwko temu, na czyją korzyść naruszenie nastąpiło, przysługuje posiadaczowi roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego i o zaniechanie naruszeń. Roszczenie to nie jest zależne od dobrej wiary posiadacza ani od zgodności posiadania ze stanem prawnym, chyba że prawomocne orzeczenie sądu lub innego powołanego do rozpoznawania spraw tego rodzaju organu państwowego stwierdziło, że stan posiadania powstały na skutek naruszenia jest zgodny z prawem.

Zakres badania sądu w tym postępowaniu ograniczony został do ostatniego stanu posiadania i faktu jego naruszenia. Sąd nie rozpoznaje więc samego prawa i dobrej wiary tego, kto dopuścił się naruszenia posiadania, ani tego, czy naruszone posiadanie było oparte na prawie albo zgodne z prawem. Wskazane powyżej ograniczenia kognicyjne uprawniają sąd tylko do ustalenia, czy posiadanie będące przedmiotem sporu należało do powoda, czy zostało naruszone oraz czy naruszycielem jest pozwany lub czy naruszenie nastąpiło na jego rzecz.

Legitymowanym w sprawie o ochronę posiadania jest posiadacz (samoistny lub zależny). Naruszenie cudzego posiadania może przybierać różną postać, obejmując bądź to stan „wyzucia z posiadania”, bądź też stan „zakłócenia posiadania”. Przez wyzucie z posiadania (pozbawienie posiadania) należy rozumieć takie działanie, którego skutkiem jest utrata przez posiadacza władztwa nad rzeczą.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy, zdaniem Sądu nie ulega wątpliwości, iż powódka był posiadaczem lokalu w którym wcześniej zamieszkiwał jej ojciec S. B., co najmniej od dnia w którym zawiozła ojca do szpital. Wraz z odwiezieniem ojca do szpitala to ona przejęła kluczę do mieszkania i objęła pomieszczenia w posiadania. Od tego dnia posiadaczem jedynego kompletu kluczy do przedmiotowego lokalu mieszkalnego.

Jak już wcześniej wskazano Sąd uznał za niewiarygodne zeznania świadka M. S. oraz pozwanego w części w której wskazali, że P. S. posiadał klucze do przedmiotowego mieszkania, jednak mimo tego musiał wywarzyć drzwi. Takie zachowanie zupełnie niezrozumiałe i nielogiczne. Nie wydaje się możliwe by doszło do jakiejś awarii zamka, skoro powódka kilka dni wcześniej bez problemu pomieszczenia zamknęła. Mając powyższe na uwadze Sąd uznał, iż pozwany nie posiadał kluczy do przedmiotowego mieszkania. Natomiast wywarzenie drzwi przez właściciela celem dostania się do lokalu oraz wystawienie rzeczy znajdujących się w przedmiotowym lokalu, należących do lokatora na zewnątrz budynku, należy uznać niewątpliwie za naruszenie posiadania.

Dlatego też uznać należy, że powódka objęła w posiadanie pomieszczenie i przysługiwało jej roszczenie posesoryjne (por. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 20 maja 1968 r., I CR 247/68, OSNC 1969, nr 11, poz. 198).

Jeżeli chodzi o zakres posiadania to istotnym jest, że S. B. zajmował lokal mieszkalny położony na parterze, składający się z pokoju od strony zachodniej, kuchni od strony wschodniej, przynależnej do tych pomieszczeń łazienki oraz korytarza prowadzącego do tych pomieszczeń. W takim zakresie posiadaczem lokalu stała się powódka. Mając powyższe na uwadze Sąd oddalił roszczenie powódki o przywrócenia posiadania wszystkich pomieszczeń znajdujących się na parterze nieruchomości położonej w K. przy ul. (...).

Ponadto istotne jest, że pomimo tego, że pozwany w dniu 1 marca 2021 r., wynajął lokal O. N., nie utracił on legitymacji biernej do występowania w przedmiotowej sprawie. Status posiadacza samoistnego zostaje bowiem zachowany w razie oddania nieruchomości w posiadanie zależne (a więc chociażby w razie ustanowienia najmu – art. 337 k.c.).

Wskazać należy, że powódka nie domagała się wydana pomieszczeń, a tylko kluczy i umożliwienia wniesienia mebli i udostępnienia pomieszczeń. Gdyby jednak uznać, że roszczenie to odpowiada treściowo wydaniu, to w przypadku egzekucji zastosowanie znalazłby art. 791 § 2 k.p.c. zgodnie z którym tytuł wykonawczy zobowiązujący do wydania nieruchomości, statku lub do opróżnienia pomieszczenia upoważnia do prowadzenia egzekucji nie tylko przeciw dłużnikowi, lecz także przeciwko jego domownikom, krewnym i innym osobom reprezentującym jego prawa.

Dlatego też wynajęcie pomieszczeń nie uniemożliwia dochodzenia roszczenia posesoryjnego

W związku z powyższym Sąd orzekł jak w pkt I.

W pkt II Sąd oddalił roszczenie w zakresie żądania nakazanie powstrzymania się pozwanego od naruszeń w przyszłości, ponieważ strona powodowa nie sprecyzowała o jakie konkretnie naruszenia miałoby chodzić oraz w zakresie pomieszczeń, które nie były w posiadaniu ani powódki, ani wcześniej jej ojca.

Sąd oddalił wniosek pełnomocnik powódki o zasądzenie kosztów zastępstwa prawnego w wysokości zwiększonej stawki powyżej 320 złotych. W ocenie Sądu zarówno charakter sprawy jak i nakład pracy pełnomocnika powódki, w szczególności poświęcony czas na przygotowanie się do prowadzenia sprawy oraz liczba stawiennictw w sądzie nie uzasadniają takiego żądania. Powódka w przedmiotowym postepowaniu poniosła koszty w wysokości 537 zł. Na koszty te złożyła się kwota 200 zł tytułem opłaty od pozwu, kwota 320 zł tytułem kosztów zastępstwa procesowego na podstawie § 5 pkt 4 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2015 poz. 1800 ze zm.) oraz kwota 17 zł tytułem opłaty od pełnomocnictwa. Na podstawie art. 100 k.p.c. tytułem stosunkowego rozdzielenia kosztów postępowania zasądził od pozwanego P. S. na rzecz powódki M. K. (1) kwotę 400 zł tytułem zwrotu kosztów procesu.

Jerzy Wróbel