Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Zakopanem

POSTANOWIENIE

Dnia 13 czerwca 2023 r.

Sąd Rejonowy w Zakopanem I Wydział Cywilny

w następującym składzie:

Przewodniczący: sędzia Jerzy Wróbel

Protokolant: Beata Jarosz

po rozpoznaniu w dniu 13 czerwca 2023 r. w Zakopanem na rozprawie

sprawy z wniosku M. P. (1), M. P. (2)

przy udziale M. M. (1)

o zasiedzenie służebności

postanawia

I.  oddalić wniosek;

II.  nakazać pobrać od wnioskodawców na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Zakopanem kwotę 5937,80 zł (pięć tysięcy dziewięćset trzydzieści siedem złotych osiemdziesiąt gorszy) tytułem wydatków poniesionych tymczasowo przez Skarb Państwa;

III.  zasądzić od wnioskodawców na rzecz uczestniczki M. M. (1) kwotę 497 zł (czterysta dziewięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania.

sędzia Jerzy Wróbel

Sygn. akt I Ns 492/18

Uzasadnienie Postanowienia Sądu Rejonowego w Zakopanem
z dnia 13 czerwca 2023 roku

Wnioskiem z dni 16 sierpnia 2018 roku M. P. (1) oraz M. P. (2) wnieśli o stwierdzenia że nabyli przez zasiedzenie, jako właściciel działki o numerze (...) położonej w b. D. z dniem 1 stycznia 2015 roku służebność drogi koniecznej pasem o zmiennej szerokości biegnącym przez działkę (...) oraz (...). Ostatecznie zakres służebności wyznaczył projekt sporządzony do sprawy.

W uzasadnieniu wskazano, że wnioskodawcy są właścicielami działki o numerze (...) położonej w B. i korzystają z dojazdu po działkach (...)oraz (...) We wniosku wskazano, że to wnioskodawcy utwardzili szlak, po którym o zasiedzenie służebności wnoszą, w 1985 roku.

W odpowiedzi na wniosek (k.17) uczestniczka – M. M. (1) – wniosła o oddalenie wniosku oraz zasadzenie kosztów postępowania. Wskazała, że rzeczywiście wnioskodawcy korzystają ze szlaku zlokalizowanego na działce (...) ale przejazd ten ma charakter grzecznościowy, ponadto wskazała, że wnioskodawcy nie wykonali utwardzenia szlaku.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny

M. P. (2) jest właścicielem nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Zakopanem prowadzi księgę wieczystą o numerze (...). Nieruchomość ta składa się między innymi z działki ewidencyjnej (...) położonej w B. D. Na działce tej stoi dom o numerze(...)

Dowód: odpis księgi wieczystej o numerze (...) k.6-9.

Właścicielem nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Zakopanem prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) jest M. M. (1), a wcześniej ujawnieni byli jej rodzice B. B. (1) oraz M. B. (1). Nieruchomość ta składa się z działki (...)położonej w B. D..

Dowód: odpis księgi wieczystej o numerze (...) k.10-12 oraz aktualna dostępna online.

Właścicielem nieruchomości, dla której Sąd Rejonowy w Zakopanem prowadzi księgę wieczystą o numerze (...) jest M. M. (1). Nieruchomość składa się z zabudowanej budynkiem mieszkalnym oraz zabudowaniami gospodarskimi działki (...). Na działce tej stoi dom o numerze (...).

Dowód: odpis księgi wieczystej o numerze (...) dostępna online.

Obie nieruchomości należące do M. M. (1) stanowią obecnie całość gospodarczą.

Dowód: okoliczność bezsporna.

Wyżej opisane nieruchomości należały kiedyś do jednej rodziny. Matką wnioskodawcy M. P. (2) była A. P. z domu B.. Jej bratem był B. B. (1). B. B. (1) urodził się 1930 roku (zmarł w 2011 roku), a jego żona M. B. (1) urodziła się 1934 roku. A. P. urodziła się w 1930 roku, zmarła w 2020 roku.

Dowód: zeznania M. M. (2) k. 155.

Obie nieruchomości uczestniczki oddzielają nieruchomość wnioskodawców od drogi publicznej tj. działki ewidencyjnej (...) będącej ulicą (...) w B. D..

Dowód: okoliczność bezsporna.

Budynek na nieruchomości uczestników o numerze (...) powstał w 1928 roku. Budynek na nieruchomości wnioskodawców powstał w 1954 roku. W domu o numerze (...) mieszkał B. B. (1) oraz jego żona M.. W domu o numerze (...) mieszkał ojciec wnioskodawcy, matka wnioskodawcy oraz jego siostry.

Dowód: zeznania M. P. (2) k. 202-203.

Do budynków (...) oraz (...) od ulicy (...) prowadzi wewnętrzna droga. Przebiega ona głównie po działce (...), a także w nieznacznym stopniu po działce (...) (pola (...) oraz (...)). Droga ta na zdjęciach lotniczych widoczna jest od 1977 roku (tj. od początku nalotów) i w zasadniczy sposób nie zmieniła swojego biegu. Na wysokości domu (...) przebiega tuż pod oknami oraz przechodzi przez podwórze. Na odcinku będącym podwórzem w przeciwieństwie do drogi nie ma pasa zieleni ani śladów kolein.

Dowód: opinia biegłego B. H. k. 89;

opinia biegłego ds. uczytelniania zdjęć k. 132-135;

zdjęcia k. 26-30.

Droga pierwotnie przebiegała między dwoma ogrodzeniami. Dopóki państwo B. nie wykupili sąsiedniej działki tj. (...) oraz nie zlikwidowano ogrodu na północ od drogi

Dowód: zeznania W. S. (1) k. 159;

zeznania D. G. k. 159;

zdjęcie k.165.

Przed latami 90. droga była utwardzana kamieniami oraz żwirem. Drogę tę wspólnie utwardzili B. B. (1) oraz ojciec wnioskodawcy. M. B. (2) pomagał przy tych pracach jako dziecko. W latach 90. pod drogą został położony wodociąg, po pracach droga została utwardzona żużlem, który zakupił M. P. (2). Pracę nad utwardzeniem drogi wykonywał wspólnie B. B. (2).

Dowód: zeznania M. P. (2) k. 202-203;

W nawożeniu kamieni na drogę pomagał tak prośbę B. B. (1) jak i M. P. (2) świadek B. B. (1).

Dowód: zeznania B. B. (1) k. 157.

W 2011 roku jeszcze za życia B. B. (1) M. P. (2) zakupił kamienie i wysypał nimi drogę. W 2015 roku M. B. (1) przekazała wnioskodawcy eternit, aby nim utwardził drogę.

Dowód: zeznania M. P. (2) k. 202-203.

zeznania M. M. (1) k. 203-204.

Podwórze, które przecina droga, wyłożone jest kamieniami, które przywiózł i samodzielnie ułożył tylko B. B. (1).

Dowód: zeznania M. P. (2) k. 202-203;

zeznania M. S. k. 159;

zeznania M. M. (1) k. 203-204.

Droga była tak utrzymywana przez mieszkańców domu (...) jak i (...). B. B. (1) z racji wieku przestał zajmować się drogą na początku lat 2000.

Dowód: zeznania M. M. (2) k. 155;

zeznania B. B. (1) k. 157;

zeznania M. P. (2) k. 202-203.

B. B. (1) oraz M. B. (1) zezwalali wnioskodawcom na przejazd po swojej nieruchomości, w zamian mogli przechodzić po działkach wnioskodawców na wschód w kierunku rzeki.

Dowód: zeznania M. M. (1) k. 203-204.

Ustalając stan faktyczny Sąd oparł się na opiniach biegłych oraz zeznaniach świadków.

Opinie przez wnioskodawców i uczestników nie były kwestionowane zostały sporządzone rzetelnie i zgodnie z metodologią.

Oceniając zeznania świadków wskazać należy, że w przeważającej części były one zgodne, co do kwestii mających znaczenie prawne, a także znajdowały swoje potwierdzenie w opinii biegłego ds. uczytelniania zdjęć lotniczych. Na tej podstawie Sąd ustalił między innymi za wnioskodawcą, że droga utrzymywana była przez właścicieli obu domów. W tym zakresie Sad nie dał wiary W. S. (2) oraz H. P. w zakresie w jakim twierdzili oni, że B. B. (1) nie utrzymywał drogi. Także za niewiarygodne sąd znał zeznania D. G. oraz uczestniczki w zakresie w jakim twierdzili oni, że M. P. (2) dbał o drogę tylko w części położonej na jego nieruchomości. Zeznania te są sprzeczne z uznanymi za wiarygodne zeznaniami pozostałych świadków. W ocenie Sądu ponieważ między mieszkańcami domu (...) i (...) przez większość czasu nie było konfliktów oraz byli spokrewnieni to wspólne utrzymywanie drogi prowadzącej do obu domów wydaje się zdecydowanie bardziej prawdopodobne.

Z drugiej strony niewiarygodne są twierdzenia jakoby B. B. (1) nie dokładał się ani finansowo ani pracą do powstania drogi. W pierwszej kolejności przeczą temu zeznania samego wnioskodawcy. Po drugie wydaje się to być nielogiczne zwłaszcza, że wbrew twierdzeniom świadków nie był aż tak starą osobą. W szczególności dziwi takie stwierdzenie wypowiedziane przez H. P. (ur. ok. 1943) a więc osobę tylko 13 lat starszą od B. B. (1). W latach 90. B. B. (1) miał 60 kilka lat a więc był w wieku w którym zazwyczaj ma się jeszcze siły na wykonywanie prac fizycznych, zwłaszcza, że jako osoba pracująca na roli, był do takiej pracy przystosowany. Ponadto nikt nie kwestionuje, że to B. B. (1) wyłożył podwórze kamieniem w latach 80 wraz z pracownikami. Po trzecie przeczy temu fakt zaproponowania przez M. B. (1) by drogę wyłożyć eternitem (jakkolwiek oceniać racjonalność tego pomysłu). Nie sposób uznać, by dopiero po wielu latach uznała, że należy dołożyć się w jakikolwiek sposób do drogi.

Sąd zważył co następuje

Wniosek nie okazał się zasadny.

Zgodnie z art. 292 k.c. służebność gruntowa może być nabyta przez zasiedzenie tylko w wypadku, gdy polega na korzystaniu z trwałego i widocznego urządzenia. Przepisy o nabyciu własności nieruchomości przez zasiedzenie stosuje się odpowiednio.

Jak wynika z ustalonego stanu faktyczne, droga prowadząca do domów (...) i (...) utwardzona było co najmniej od lat 70. żwirem i kamieniami. Prace te wykonywali wspólnie mieszkańcy oby domów.

W orzecznictwie wskazuje się, że wykonanie trwałego i widocznego urządzenia przez posiadacza nieruchomości w zakresie służebności gruntowej drogi dojazdowej jest przesłanką zasiedzenia tej służebności (por. Uchwała Sądu Najwyższego 7 sędziów z dnia 9 sierpnia 2011 r. III CZP 10/11).

W ocenie Sądu zasiedzenie służebności dopuszczalne jest także, kiedy urządzenie, o którym mowa w art. 292 k.c., wykona osoba trzecia, jednakże nie może to być właściciel potencjalnie obciążonej nieruchomości.

Ustalony stan faktyczny wskazuje, że wnioskodawcy korzystali z drogi dojazdowej za zgodą B. B. (1) i M. B. (1). Wynika to ze wspólnego utrzymywania drogi dojazdowej. Ponadto droga ta przebiega wprost pod oknami domu (...), tak więc jego mieszkańcy musieli mieć świadomość, że wnioskodawcy nią jeżdżą, zwłaszcza, że brak jest innego dojazdu do domu (...). Wskazuje to więc na istnienie porozumienia między poprzednikami prawnymi uczestniczki, a wnioskodawcą (a wcześniej jego ojcem). Wnioskodawcy jeździli drogą za zgodą B. B. (1) i M. B. (1), za co B. B. (1) i M. B. (1) mogli korzystać z dojścia do rzeki.

Zgodnie z art. 352 § 1 k.c. kto faktycznie korzysta z cudzej nieruchomości w zakresie odpowiadającym treści służebności, jest posiadaczem służebności.

W przypadku posiadania służebności występuje zarówno element fizyczny – corpus possessionis, jak i animus possidendi (wola korzystania z cudzej nieruchomości dla siebie).

W ocenie Sądu ta przesłanka posiadania służebności nie została spełniona. Jakkolwiek nie jest przesłanką zasiedzenia służebności samoistność posiadania (por. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 3 lipca 2015 r. IV CSK 636/14) to nie sposób mówić o posiadaniu w zakresie odpowiadającym służebności jeżeli wykonywało się przejazdy grzecznościowo na podstawie nieformalnego porozumienia między właścicielami. Posiadanie służebności gruntowej, które ma prowadzić do jej nabycia przez zasiedzenie, nie powinno być sprawowane za zgodą właściciela nieruchomości, z której korzysta posiadacz służebności, wynikającą z umowy lub z wygodzenia będącego pochodną dobrosąsiedzkich stosunków (tak K. Zaradkiewicz, w Pietrzykowski, Komentarz, 2015, t 1, art. 292, Nb 5) W takim wypadku z punktu widzenia woli wnioskodawców nie była to posiadanie służebności, a wykonywanie tego porozumienia mającego podstawę w prawie zobowiązań. Teza, wedle której również posiadacze zależni [nieruchomości] mogliby nabyć służebność przez zasiedzenie pod warunkiem, iż korzystaliby z trwałego i widocznego urządzenia, byłaby jednak sprzeczna z naturą posiadania zależnego oraz celem art. 292 k.c. G. Karaszewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, LEX/el. 2023, art. 292.

W związku z powyższym Sąd doszedł do przekonania, że wniosek nie jest zasadny i jako taki podlegał oddaleniu.

Na marginesie wskazać należy w związku z pismem z dnia 15 marca 2021 roku (k. 97), że ewentualna szerokość służebności podlegającej zasiedzeniu nie jest wynikiem woli wnioskodawców, a jedynie wynikiem faktycznego korzystania z trwałego i widocznego urządzenia, dlatego też brak było podstaw do poszerzania wnioskowanego szlaku. Szlak przedstawiony w opinii biegłego geodety w sposób najbardziej zbliżony dopowiada rzeczywistej (tak obecnej jak i dawnej) szerokości drogi.

O kosztach Sąd orzekł zgodnie z art. 520 § 3 k.p.c.

W pkt II Sąd orzekł na podstawie art. 113 ust. 1 u.k.s.c. w zw. z art. 520 § 3 k.p.c. obciążając wnioskodawców kosztami postępowania na które składały się koszty opinii biegłego ds. uczytelniania zdjęć lotniczych 1323,27 zł oraz biegłego ds. geodezji 4321,33 zł oraz koszt uzyskania zdjęć lotniczych. Łącznie 5937,80.

W pkt III Sąd zasądził na rzecz uczestniczki 497 zł zgodnie z § 5 ust 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (480 zł) oraz doliczając 17 zł za opłatę od pełnomocnictwa.

Jerzy Wróbel