Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Zakopanem

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 19.08.2019r.

Sąd Rejonowy w Zakopanem II Wydział Karny w składzie:

Przewodniczący Sędzia Janusz Kukla

Protokolant Stażystka Z. M.

Przy udziale Prokuratora -

po rozpoznaniu dnia 13.08.2019 r. sprawy

P. A.

s. S. i J. zd. S.

ur. (...) w Z.

oskarżonego o to , że :

W dniu 31 marca 2017 roku w miejscowości K., rejonu (...), w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził pracownika Poczty Polskiej listonosza T. D. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem należącym w chwili pobrania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przy pobraniu świadczenia pieniężnego nr (...) w postaci pieniędzy w kwocie 1067,04 złotych wprowadzając go w błąd co do stosunku pokrewieństwa z A. A. (1) a tym samym prawa odbioru powyższego przekazu pocztowego, a także co do faktu, że adresatka żyła, gdzie w rzeczywistości w dniu 29 marca 2017 roku nastąpił jej zgon,

to jest o przestępstwo z art. 286 § 1 kk

I.  uniewinnia oskarżonego P. A. od popełnienia opisanego wyżej występku ,

II.  na mocy art. 230 § 2 kpk zarządza zwrot dowodu rzeczowego w postaci przekazu pocztowego – potwierdzenia wpłaty / odbioru (...) nr (...) Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N., szczegółowo opisanego w wykazie dowodów rzeczowych nr I / 340/18/P z dnia 24.07.2018r. – k – 30A akt sprawy, jako podmiotowi uprawnionemu, przy stwierdzeniu jego zbędności dla postępowania karnego,

III.  na mocy art. 29 ust 1 Ustawy Prawo o adwokaturze zasądza od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. Ł. kwotę 516,60 ( pięćset szesnaście 60/100) złotych tytułem wynagrodzenia za wykonywanie obrony z urzędu,

IV.  na mocy 632 pkt 2 kpk kosztami procesu obciąża Skarb Państwa,

Sygn. akt II K 714/18

UZASADNIENIE

wyroku z dnia 19 sierpnia 2019 roku

Oskarżony P. A. stanął pod zarzutem tego, że w dniu 31 marca 2017 roku w miejscowości K., w celu osiągnięcia korzyści majątkowej doprowadził pracownika Poczty Polskiej listonosza T. D. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem należącym w chwili pobrania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przy pobraniu świadczenia pieniężnego nr (...) w postaci pieniędzy w kwocie 1067,04 złotych wprowadzając go w błąd co do stosunku pokrewieństwa z A. A. (1), a tym samym prawa odbioru powyższego przekazu pocztowego, a także co do faktu, że adresatka żyła, gdzie w rzeczywistości w dniu 29 marca 2017 roku nastąpił jej zgon, to jest o przestępstwo z art. 286 § 1 kk.

Sąd ustalił stan faktyczny:

Oskarżony P. A. jest człowiekiem spowolnionym myślowo i intelektualnie, w dniu 21 kwietnia 1997 roku stwierdzono, iż jest on osobą upośledzoną w stopniu lekkim. W związku z tym ma on bardzo ograniczone możliwości logicznego rozumowania, ujmowania związków przyczynowo – skutkowych oraz niską sprawność grafomotoryczną. W toku postępowania przygotowawczego powołani biegli potwierdzili upośledzenie oraz stwierdzili u oskarżonego widoczną degradację psychiczną i fizyczną spowodowaną uzależnieniem od alkoholu.

Dowód: orzeczenie kwalifikacyjne nr 52/10/96/97 (k. 61), opinie sądowo- psychiatryczne (k. 73-74, k. 79-81), zeznania świadka J. A. (k. 59-60, 106).

W dniu zdarzenia, tj. 31 marca 2017 roku listonosz T. D. pełnił obowiązki służbowe w ramach zastępstwa za jednego z kolegów, który na co dzień obsługiwał rejon K., nie posiadał on wówczas stałego regionu, był tzw. „skoczkiem’’. Okres jego zastępstwa zbiegł się w czasie ze zmianami nazw ulic i numerów niektórych domów w K., w związku z czym T. D. nie potrafił samodzielnie odnaleźć domu, w którym mieszkała adresatka przekazu emerytalno- rentowego A. A. (1) (ul. (...), (...)-(...) K.). Od zastępowanego kolegi T. D. pozyskał informację, iż adres na który został wysłany przez ZUS przekaz jest już nieaktualny, a nowy adres nieruchomości, w której zamieszkuje A. A. (1) to P. (...).

Listonosz T. D. udał się pod wskazany przez kolegę adres w godzinach popołudniowych, gdzie po dotarciu na miejsce zauważył on, że na terenie posesji przebywają dwa psy, w związku z czym zaczął wykrzykiwać słowo „listonosz” celem zasygnalizowania swojej obecności. Po krótkiej chwili z budynku znajdującego się na posesji wyszedł oskarżony P. A., który podszedł do listonosza. T. D. zapytał go wówczas czy jest synem pani A., na co oskarżony odpowiedział twierdząco. Po otrzymaniu ustnego zapewnienia, iż oskarżony jest synem uprawnionej do odbioru świadczenia osoby listonosz wręczył mu pieniądze w kwocie 1067,04 zł, co oskarżony potwierdził własnoręcznym podpisem na przekazie, wpisując swoje imię i nazwisko, tj. (...). Ponadto listonosz przybił na druku potwierdzenia odbioru przekazu pieczątkę o treści „znany osobiście” z uwagi na fakt doręczenia oskarżonemu kilka dni wcześniej listu poleconego. Na druku potwierdzającym odbiór przekazu emerytalno- rentowego listonosz obok podpisu oskarżonego umieścił również w nawiasie adnotację „syn”. Następnie T. D. oddalił się z miejsca zdarzenia.

Dowód: zeznania świadka T. D. (k. 14-15 i k. 106), pismo z Poczty Polskiej załącznik 3 aktu oskarżenia (k. 5), wyjaśnienia oskarżonego P. A. (k. 51-52).

Po kilku miesiącach (...) Oddział w N. Wydział Świadczeń E.- R. 2 zwrócił się do Centrali Poczty Polskiej z prośbą o sprawdzenie zasadności wypłaty do rąk P. A. świadczenia emerytalno- rentowego za miesiąc kwiecień 2017 roku A. A. (1) (ur. (...) zamieszkałej pod adresem B. (...) w K.), która jak ustalono zmarła w dniu 29.03.2017 roku. Ustalono również, że oskarżony P. A. nie był spokrewniony z J. A..

Dowód: pismo Poczty Polskiej do Prokuratury Rejonowej wZ. (k. 1-2) wraz z załącznikami (k. 3-6), zeznania świadka T. D. (k. 14-15, 106), odpis skrócony aktu zgonu A. A. (1) (k. 36).

Po wpłynięciu do Urzędu Pocztowego zażalenia świadek T. D. zorientował się, że doszło do pomyłki. Zostało wszczęte wobec niego postępowanie wyjaśniające w jego miejscu zatrudnienia, na skutek którego świadek ten był zmuszony pokryć kwotę przelewu (...) nr (...) z dnia 31.03.2017 roku w kwocie 1067 złotych. W związku z odczuwanym poczuciem krzywdy świadek T. D. wysłał w dniu 8 listopada 2017 roku do oskarżonego P. A. pismo zatytułowane (...), w którym zwraca się z prośbą o zwrot kwoty, którą wypłacił oskarżonemu w dniu zdarzenia, jednak nie otrzymał na nie żadnej odpowiedzi.

Dowód: zeznania świadka T. D. (k. 14-15 i 106), potwierdzenie nadania przesyłki poleconej (k. 17), potwierdzenie odbioru przesyłki poleconej (k. 18), kopia pisma wysłanego przez świadka T. D. (k. 19-20).

P. A. jest kawalerem, nie posiada nikogo na swoim utrzymaniu, nie ma wyuczonego zawodu, pracuje dorywczo zajmując się końmi, z czego uzyskuje dochód w wysokości 400 złotych, nie był uprzednio karany (k. 45), leczył się odwykowo.

W toku postępowania przygotowawczego oskarżony P. A. nie przyznał się do winy i złożył stosowne wyjaśnienia. Utrzymywał w nich, że w dniu zdarzenia w 31 marcu 2017 roku w domu, w którym mieszka wraz ze swoją matką J. A. przebywał sam gdy usłyszał listonosza. Listonosz ten poinformował go, iż posiada przekaz pieniężny dla Pani A. i zapytał oskarżonego czy jest jej synem. P. A. odpowiedział twierdząco, podpisał własnoręcznie pokwitowanie, po czym listonosz przekazał mu pieniądze w kwocie około 1000 zł. Oskarżony wyjaśnił również, że nie zna osoby o imieniu A. A. (1) i twierdził także, że z pewnością nie jest z nią spokrewniony.

Na rozprawie głównej ponownie nie przyznał się do winy, powołał się na wyjaśnienia złożone w toku postępowania przygotowawczego, dodając jedynie, iż był przekonany, że pieniądze jakie otrzymał od świadka T. D. były przeznaczone dla jego matki J. A., z którą zamieszkuje. Cała sytuacja jest w jego opinii wynikiem pomyłki listonosza (T. D.).

Dowód: wyjaśnienia oskarżonego (k. 51-51, 105), zeznania świadka J. A. (k. 59-60, 106).

Sąd zważył co następuje:

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił przede wszystkim w oparciu o wyjaśnienia oskarżonego P. A., zeznania świadka J. A. i częściowo wiarygodne zeznania świadka T. D., opinie biegłych psychiatrów, orzeczenie kwalifikacyjne nr 52/10/96/97, odpis skrócony aktu zgonu A. A. (1), pisma z Poczty Polskiej, pisma z ZUS, pisma z Urzędu stanu Cywilnego, kopii pisma wysłanego przez świadka T. D., potwierdzenia odbioru przesyłki poleconej, potwierdzenia nadania przesyłki poleconej oraz zgromadzone w sprawie dokumenty.

W ocenie Sądu wyjaśnienia oskarżonego zasługują na wiarę w całej swojej rozciągłości. Oskarżony zgodnie z prawdą wyjaśnił, że w dniu 31 marca 2017 roku listonosz T. D. zapytał go, czy jest synem „pani A.”, na co odpowiedział twierdząco. Wówczas oskarżony dostał od niego do podpisania pokwitowanie, z którego wynikało, że przekaz pochodzi z ZUS, po czym listonosz przekazał mu pieniądze w kwocie około 1000 zł. Oskarżony wyjaśnił także, że otrzymaną od listonosza kwotę pieniędzy przekazał swojej matce J. A., ponieważ był przekonany, że są dla niej. Dodał także, że nie wie kim jest A. A. (1) i z pewnością nie jest ona z nim spokrewniona.

Zauważyć jednak należy, że w swoich pierwotnych wyjaśnieniach oskarżony utrzymywał, że listonosz T. D., w pierwszych słowach zapytał go, czy jest synem (...), na co odpowiedział twierdząco. Zdaniem Sądu, nie wydaje się prawdopodobne, aby listonosz użył niewłaściwego imienia adresatki przekazu pocztowego, który kierowany był do osoby o imieniu (...). Sam zresztą świadek T. D. utrzymywał w zeznaniach, że zapytał oskarżonego o stopień pokrewieństwa, a ściślej o to „kim jest” dla A. A. (1), na co oskarżony odparł, że jest synem. Najprawdopodobniej listonosz T. D. użył właściwego imienia i nazwiska adresatki przekazu, bądź mógł posłużyć się zwrotem „pani A.”, niemniej oskarżony pozostawał w przekonaniu, że listonoszowi chodzi o jego matkę J. A., z którą wspólnie zamieszkiwał. Nie można wykluczyć, że oskarżony, właśnie z uwagi na swoje defekty w postaci upośledzenia, nie skojarzył, że listonoszowi chodzi o inną osobę, aniżeli jego matkę. Jego matka J. A. zeznała wyraźnie, że oskarżony nie pomyliłby raczej imienia (...) z (...), chyba, jak to relacjonowała, cyt. „że się nie skupił” k. 106/2, bo jest człowiekiem spowolnionym intelektualnie.

W toku prowadzenia rozprawy, mając bezpośredni kontakt z oskarżonym, z urzędu stwierdzono, że rzeczywiście oskarżony sprawia wrażenie takiej osoby, skłonnej do spontanicznych reakcji, włącznie z samowolnym zabieraniem głosu, pozostając w poczuciu własnej krzywdy – co znalazło wyraz w protokole rozprawy (k. 107).

Okoliczności powyższe stanowiły bezsporne fakty w niniejszej sprawie i zostały potwierdzone zarówno przez świadków T. D. i J. A., jak i dokumentację zalegającą w aktach sprawy.

Biorąc pod uwagę powyższe, Sąd nie dopatrzył się przyczyn, dla których miałby odmówić wiary wyjaśnieniom oskarżonego P. A..

Zeznania świadka T. D. Sąd uznał za jedynie częściowo wiarygodne. Sąd dał wiarę zeznaniom świadka w części, w której podał, iż jest listonoszem i w dniu zdarzenia zastępował kolegę, który na co dzień obsługiwał rejon K. oraz że gdy dowiedział się, że doszło do pomyłki próbował się skontaktować z oskarżonym, jednakże bezskutecznie. Wobec czego napisał do P. A. pismo, w którym wytłumaczył całą sytuację oraz wezwał oskarżonego do zwrotu nienależnie pobranych pieniędzy.

Fakty te znajdują potwierdzenie w wyjaśnieniach oskarżonego, a także dokumentacji zalegającej w aktach sprawy.

W pozostałej części Sąd odmówił wiary zeznaniom świadka T. D., który kreując własną wersję zdarzenia starał się za wszelką cenę wykazać przemyślany, wręcz złośliwy charakter działania oskarżonego, nakierowany na szkodę jego, jako listonosza. Zauważyć należy, że świadek ten sam zeznał (k. 106), że był świadomy wadliwości swojego postępowania, kiedy to zmuszony był wyrównać szkodę na rzecz ZUS, poprzez uiszczenie kwoty 1067,04 zł, bowiem „sprawę zawalił”, poprzez udanie się pod nieprawidłowy adres.

Za wiarygodne Sąd uznał zeznania świadka J. A., która będąc matką oskarżonego i mieszkając z nim, w dniu 31 marca 2017 r. nie przebywała w domu. Wskazała, że po tej dacie oskarżony zapytał ją czy spodziewa się emerytury lub wyrównania z ZUS, a po pewnym czasie wręczył jej pieniądze w wysokości ok. 1000 złotych, mówiąc, że pieniądze otrzymała z ZUS. Dodała, że nie wie czy jest możliwe, aby jej syn potwierdził listonoszowi, że jest synem A., skoro ona ma na imię J., jednakże podniosła, że jest on człowiekiem spowolnionym intelektualnie i cierpi na upośledzenie umysłowe stopnia lekkiego. Zeznała także, że oskarżony spożywa alkohol z kolegami, ale w sposób umiarkowany.

Zeznania tego świadka Sąd uznał za logiczne, rzetelne i noszące w całości walor wiarygodności.

Orzeczenie kwalifikacyjne nr 52/10/96/97 do kształcenia specjalnego wydane w dniu 21 kwietnia 1997 roku przez Zespół (...) zdaniem Sądu w pełni zasługuje na uwzględnienie. Sporządzone zostało przez osoby posiadając specjalistyczną wiedzę i kwalifikacje w danym zakresie.

Wydane w sprawie opinie pisemne biegłych sądowych w pełni zasługują na uwzględnienie. Wnioski zawarte w opiniach biegłych jako rzetelne i fachowe, Sąd w pełni podziela. Biegli H. B. i M. B. w wydanej w dniu 25 października 2018 roku opinii wskazali, że nie ma podstaw do kwestionowania poczytalności P. A. w odniesieniu do zarzucanego mu czynu. Biegli wskazali, że jego stan zdrowia pozwala mu na udział w postepowaniu karnym, jednakże nie pozwala na prowadzenie obrony w sposób samodzielny i rozsądny z powodu alkoholowej degradacji psychicznej i fizycznej. Nie ma podstaw, aby kwestionować wydane przez biegłych opinie w niniejszej sprawie. Opinie te są pełne, jasne, rzetelne i uzasadnione w sposób przejrzysty.

Sąd przeprowadził również dowód z dokumentacji w postaci odpisu skróconego aktu zgonu A. A. (1). Dokument ten potwierdza, że w dniu 29 marca 2017 roku nastąpił zgon A. A. (1).

Wszystkie zgromadzone w sprawie dokumenty Sąd uznał za wiarygodne. Nie były one kwestionowane przez strony i nie budziły wątpliwości, co do ich autentyczności.

Art. 286 § 1 k.k. określa odpowiedzialność za oszustwo, którym według tego przepisu jest motywowane celem korzyści majątkowej doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem przez wprowadzenie jej w błąd albo wyzyskanie błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranej czynności. Istota tego przestępstwa polega więc na posłużeniu się fałszem jako czynnikiem sprawczym, który ma doprowadzić pokrzywdzonego do podjęcia niekorzystnej decyzji majątkowej (T. Oczkowski, Oszustwo jako przestępstwo majątkowe i gospodarcze, Kraków 2004, s. 9 i n.).

Określone w art. 286 k.k. przestępstwo oszustwa jest przestępstwem umyślnym, zaliczanym do tzw. celowościowej odmiany przestępstw kierunkowych. Ustawa wymaga, aby zachowanie sprawcy było ukierunkowane na określony cel, którym w przypadku oszustwa jest osiągnięcie korzyści majątkowej. Sprawca podejmując działanie, musi mieć wyobrażenie pożądanej dla niego sytuacji, która stanowić ma rezultat jego zachowania. Powyższe ujęcie znamion strony podmiotowej wyklucza możliwość popełnienia oszustwa z zamiarem ewentualnym, zamiar bezpośredni winien obejmować zarówno cel, jak i sam sposób działania zmierzający do zrealizowania tego celu. Sprawca musi chcieć takiego właśnie sposobu działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej i cel ten musi stanowić punkt odniesienia każdego ze znamion przedmiotowych przestępstwa. Przypisując sprawcy popełnienie przestępstwa określonego w art. 286 § 1 k.k. należy wykazać, że obejmował on swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim (kierunkowym) nie tylko to, że wprowadza w błąd inną osobę, względnie wyzyskuje błąd, ale także i to, że doprowadza ją w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem – i jednocześnie chce wypełnienia tych znamion (tak: wyrok SN z dnia 03.07.2007 r. II K 327/06).

Przekładając powyższe rozważania na realia niniejszej sprawy, należy stwierdzić, że aby przypisać popełnienie przestępstwa z art. 286 § 1 k.k., Sąd powinien, dokonując analizy podmiotowej, wykazać na podstawie kompleksowej i wnikliwej oceny dowodów, że P. A. obejmował swoim bezpośrednim i kierunkowym zamiarem doprowadzenie pracownika Poczty Polskiej listonosza T. D. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem należącym w chwili pobrania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przy pobraniu świadczenia pieniężnego nr (...) w postaci pieniędzy w kwocie 1067,04 złotych wprowadzając go w błąd co do stosunku pokrewieństwa z A. A. (1), a tym samym prawa odbioru powyższego przekazu pocztowego, a także co do faktu, że adresatka żyła, gdzie w rzeczywistości w dniu 29 marca 2017 roku nastąpił jej zgon.

Na wstępie należy wskazać, że świadek T. D. miał trzyletnie doświadczenie w pracy jako listonosz. Pomimo, że okres jego zastępstwa zbiegł się w czasie ze zmianami nazw ulic i numerów niektórych domów w K., w związku z czym nie potrafił samodzielnie odnaleźć domu, w którym mieszkała adresatka przekazu emerytalno- rentowego A. A. (1) (ul. (...), (...)-(...) K.), zamiast posiłkować się danymi ze sprawdzonego źródła, jak chociażby informacji z Urzędu Gminy w K., pozyskał informację, iż adres na który został wysłany przez ZUS przekaz jest już nieaktualny, a nowy adres nieruchomości, w której zamieszkuje A. A. (1) to P. (...), od kolegi z pracy. Ponadto, jak sam zeznał, gdy dotarł pod wskazany adres nie zapytał oskarżonego o poprzedni adres tej nieruchomości wskazany na kopercie z ZUS, a jedynie czy jest synem Pani A., co oskarżony – zgodnie z prawdą – potwierdził. Ponadto, oskarżony przekonany o tym, że pieniądze, które otrzymał od listonosza są przeznaczone dla jego matki, przekazał je jej, chociaż po pewnym czasie.

W ustalonym przez Sąd stanie rzeczy uznanie winy oskarżonego jest w realiach niniejszej sprawy wykluczone. Nie ma dowodu wskazującego na to, że P. A., który jest człowiekiem spowolnionym intelektualnie i cierpi na upośledzenie umysłowe stopnia lekkiego dopuścił się doprowadzenia pracownika Poczty Polskiej listonosza T. D. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem należącym w chwili pobrania do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych przy pobraniu świadczenia pieniężnego nr (...) w postaci pieniędzy w kwocie 1067,04 złotych wprowadzając go w błąd co do stosunku pokrewieństwa z A. A. (1), a tym samym prawa odbioru powyższego przekazu pocztowego, a także co do faktu, że adresatka żyła, gdzie w rzeczywistości w dniu 29 marca 2017 roku nastąpił jej zgon.

Skoro oskarżony nie obejmował swoją świadomością i zamiarem bezpośrednim (kierunkowym) nie tylko tego, że wprowadza w błąd listonosza T. D., ale także i tego, że doprowadza go w ten sposób do niekorzystnego rozporządzenia mieniem i jednocześnie chcąc wypełnienia tych znamion, to Sąd nie miał podstaw do wydania innego orzeczenia jak uniewinnienie oskarżonych.

Na mocy art. 230 § 2 kpk Sąd zarządził zwrot dowodu rzeczowego w postaci przekazu pocztowego – potwierdzenia wpłaty / odbioru (...) nr (...) Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w N., szczegółowo opisanego w wykazie dowodów rzeczowych nr I / 340/18/P z dnia 24.07.2018 r. – k. 30A akt sprawy, jako podmiotowi uprawnionemu, przy stwierdzeniu jego zbędności dla postępowania karnego

Sąd na mocy art. 29 ust 1 Ustawy Prawo o adwokaturze zasądził od Skarbu Państwa na rzecz adw. W. Ł. kwotę 516,60 złotych tytułem wynagrodzenia za wykonywanie obrony z urzędu, w tym 23% podatku VAT.

Na mocy art. 632 pkt 2 kpk Sąd kosztami procesu obciążył Skarb Państwa.

Przewodniczący